De molen in Renkum is uniek in zijn soort. Er zijn weinig molens in Nederland die hetzelfde hebben doorgemaakt als deze incomplete molen aan de Molenweg in Renkum. Hieronder lichten we er een paar belangrijke feiten uit.
Oudste in omgeving
De Renkumse Molen is gebouwd in 1858 en daarmee één van de oudste in de omgeving. De molen is uit dezelfde tijd als ‘De Keetmolen‘ in Ede, maar ouder dan molen ‘Concordia‘ in Ede (1865), molen ‘De Kroon‘ in Arnhem (1870) en molen ‘De Vlijt‘ in Wageningen (1879).
Verhoogd van belt- naar stellingmolen
De molen in Renkum is een beltmolen die (waarschijnlijk) rond 1911, vier meter is verhoogd tot stellingmolen. Dit is ook nog duidelijk te zien aan de bovenkant van de incomplete molen. Van dit soort verhoogde beltmolens zijn er maar een paar in Nederland. Wat we via het internet hebben kunnen achterhalen is dat dit aantal vrijwel op één hand kan worden geteld. De Sint Annamolen (Nijmegen), de Witte Molen (Nijmegen), molen Nooit Gedacht (Budel) en molen De Hoop (Swartbroek) zijn ook tot stellingmolen verhoogde beltmolens. Waarschijnlijk zijn er nog een paar meer, maar dit aantal is dus klein en de Renkumse Molen hoort daar bij!
Geheel van steen
De incomplete stellingmolen aan de Molenweg in Renkum is helemaal van steen. Uniek, want een ‘gewone’ stellingmolen is vrijwel altijd maar tot aan de stelling van steen en daarna van hout.
Slag om Arnhem
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er illegaal gemalen om de Renkummers van een maaltje rogge of tarwe te voorzien. Enkele dagen na de luchtlandingen van 17 september 1944 deed de molen elke nacht dienst als schuilkelder voor de naaste buurtgenoten van de molen. Na de evacuatie van Renkum op 1 oktober 1944, kreeg de molen het zwaar te voorduren door geallieerde beschietingen: 25 tot 35 voltreffers. Allemaal aan de achterkant van de molen, de zijde die naar de Betuwe gekeerd is. Het vermoeden bestond dat de Duitsers een uitkijkpost in de molen hadden. De wieken waren aan flarden geschoten en werden oktober 1945 uit de molen verwijderd.
Enige in gemeente Renkum
De Renkumse Molen is de enige overgebleven windkorenmolen in de gemeente Renkum. In hetzelfde jaar (1858) als de Renkumse Molen, werd in Oosterbeek molen ‘De Hoop’ gebouwd ter hoogte van wat nu Molenweg 31 is. Deze stellingmolen werd in 1921 onttakeld. Eerder werd in 1832 korenmolen en grondzeiler ‘De Nieuwe Hes’ gebouwd, gelegen aan de Molenberg in Oosterbeek. Laatste eigenaar was J. van Lingen. Deze windmolen verdween in 1925, waarmee de Renkumse Molen de oudste korenmolen is van deze Veluwse gemeente.
Rijksmonument
De incomplete molen is in 1988 door provincie Gelderland beschermd. De gemeente Renkum plaatste de molen in 1991 op de gemeentelijke monumentenlijst. In 2004 werd de molen toegevoegd aan het Rijksmonumentenregister van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Bronnen:
– Jubileumboekje ‘De Korenmolen van Renkum – 150 jaar’ (2008)
– Database van verdwenen molen in Nederland
